ELIMU YA STADI ZA MAISHA: NJIA YA KUIMARISHA MAENDELEO YA JAMII

 

Na, John Kabambala: 

Elimu ya stadi za maisha ni sehemu muhimu sana ya mfumo wa elimu katika kukuza maendeleo ya jamii na uchumi wa taifa lolote. Nchini Tanzania, kama ilivyo kwa nchi nyingine, serikali ina jukumu kubwa la kusimamia na kuhakikisha kwamba stadi za maisha zinapewa kipaumbele katika shule za sekondari. Katika makala hii, tutachunguza umuhimu wa serikali kusimamia elimu ya stadi za maisha katika shule za sekondari nchini Tanzania.

 Kuandaa Wanafunzi kwa Maisha Baada ya Shule: Elimu ya stadi za maisha inawasaidia wanafunzi kuwa tayari kwa maisha baada ya kumaliza masomo yao. Kupitia kujifunza stadi za maisha kama vile ujasiriamali, uongozi, ujuzi wa kujitegemea, na mawasiliano, wanafunzi wanaweza kuwa na uwezo wa kufanikiwa katika kazi zao na kuchangia katika maendeleo ya taifa. Serikali inapaswa kusimamia ili kuhakikisha kuwa wanafunzi wanapata mafunzo haya muhimu katika shule za sekondari.

Kujenga Jamii yenye Ujuzi na Ubunifu: Stadi za maisha hufundisha wanafunzi jinsi ya kutatua matatizo, kuwa wabunifu, na kuwa na uwezo wa kubadilika katika mazingira mbalimbali. Kwa kusimamia elimu hii, serikali inaweza kusaidia kuunda jamii yenye watu wenye ujuzi na ubunifu, ambao wanaweza kuchangia katika kukuza uchumi na kuleta mabadiliko chanya katika nchi.

Kupunguza Umaskini na Ukosefu wa Ajira: Nchini Tanzania, kama katika maeneo mengine duniani, ukosefu wa ajira na umaskini ni changamoto kubwa. Kwa kuwapa wanafunzi stadi za maisha, serikali inaweza kuwasaidia kuwa na uwezo wa kujiajiri wenyewe au kushiriki katika shughuli za uzalishaji muda mfupi baada ya kumaliza masomo yao. Hii inaweza kupunguza ukosefu wa ajira na kusaidia kupunguza umaskini katika jamii.

Kuimarisha Maadili na Uongozi: Elimu ya stadi za maisha pia inajumuisha mafundisho ya maadili na uongozi. Wanafunzi wanajifunza jinsi ya kuwa raia wema na viongozi bora katika jamii. Kwa kuwekeza katika elimu hii, serikali inaweza kuchangia katika kujenga jamii inayozingatia maadili na uongozi wa heshima.

Kufikia Malengo ya Maendeleo Endelevu (SDGs): Tanzania, kama sehemu ya jumuiya ya kimataifa, imejiunga na Malengo ya Maendeleo Endelevu (SDGs). Baadhi ya malengo haya yanahusu elimu na ustawi wa jamii. Kusimamia elimu ya stadi za maisha ni njia moja ya kuchangia katika kufikia malengo haya, kama vile kuboresha elimu kwa wote, kukuza usawa, na kuhakikisha maisha bora na usawa kwa wananchi wa Tanzania.

Katika juhudi za kuendelea kuunga Mkono lengo namba  Nne la umoja wa mataifa la kuboresha Elimu bora, nchini Tanzania baadhi ya vijana wameeleza kukosa maarifa ya Stadi za maisha ambayo wangeweza kufundishwa katika mtaala wa Elimu iwasaidie kujitambua na kupanua fikra zao, maarifa na kuwa wabunifu hata baada ya kuhitimu masomo.

Chini ya shirika la Milele Zanzibar Foundation na Uwezo Tanzania, tathmini ya upimaji stadi za maisha kwa vijana wa umri wa miaka 13 hadi 17 inaendelea kufanyika Tanzania Bara katika awamu ya pili huku ambapo upande wa Jiji la Dar es salaam vijana wameendelea kufanyiwa tathmini katika Halmashauri za Wilaya ya Ilala na Kinondoni.

Kwa mujibu Ripoti ya mustakabali wa kazi iliyotolewa na Foramu ya kiuchumi ya Dunia Oktoba 2020 inaonesha ukosefu wa stadi za maisha unazidi kuwa mkubwa katika Ajira, na hadi kufikia Mwaka 2025 45% ya waajiri watahitaji waajiriwa wenye maadili ya stadi za maisha badala ya kuwajengea uwezo na mafunzi wakishaajiriwa hii ni kutokana na mfumo wa Elimu jinsi unavyowaandaa wahitimu kuwa tegemezi.

Elizabeth Lazaro ni msichana anayesoma kidato cha Nne Shule ya Sekondari BUYUNI Kata ya PUGU katika Jiji la ILALA, baada ya kufanyiwa utafiti akiulizwa maswali alisema ni dhahili kuna umuhimu wa Serikali kuongeza Somo la Stadi za Maisha katika mtaala wa Elimu ili kukisaidia kizazi chao kuwa na maarifa zaidi ya Elimu ya kawaida yatakayo wasaidia kujitegemea na kuwa msaada kwa Jamii.

“Katika maswali haya niliyoulizwa nimejifunza mengi, nimejifunza jinsi ya kumtetea mtu, nashukuru kwa uelewa huu unatusaidia, kwa sababu katika Jamii vijana wanachukuliwa kama ni watu wasio faa, kama wanatabia mbaya, ikiingia mashuleni itasaidia sana kwa sisi vijana kujitambua’’ alisema Elizabeth

Athumani Kihagila kutoka Kata ya PUGU Jiji la ILALA ni mmoja wa watafiti wanaododosa vijana, alisema uzoefu alioupata kote alikopita kuhoji, vijana wengi walikosa maarifa ya ziada katika kujibu maswali huku akigusia suala la wanafunzi kushindwa kutumia vifaa vya kidigitali katika ujifunzaji.

Athumani alisema ‘’kwa tathmini niliyoifanya kwa vijana, kwanza wengi kusoma kwa kutumia vifaa vya kidijitali wengi uwezo wao uko chini wachache sana wanaweza, kama Serikali ingeweza kuweka somo la stadi za maisha kama yalivyo masomo mengine Shuleni, ingesaidia sana kwani ni jambo ambalo linahitajika sana’’

Mratibu wa mradi wa ALiVE Halmashauri ya Wilaya ya Kinondoni, TUNU SANGA alisema watatumia matokeo ya tathmini ya stadi za maisha kwa vijana kushirikiana na Serikali kuboresha mitaala ili kuwasaidia vijana kulitumikia vyema Taifa lao.

‘’Zoezi hili litatuwezesha kuweza kushirikiana na Serikali kuja na mbinu mbadala za kuweza kuboresha namna gani vijana wa kitanzania wanaweza kupata Elimu ya stadi za maisha ili tuondokane na dhana za kusema vijana hawajitambui’’ alisema Tunu sana
Ripoti ya hali ya maadili ya stadi za maisha kwa vijana Tanzania na Afrika mashariki inatarajiwa kutoka Mwezi wa Tisa 2022, ambayo inalenga kuleta ushawishi wa mabadiliko ya Sera na mitaala ya Elimu kujumuisha Somo la stadi za maisha shuleni.
Na. Hamad Rashid.

SULUHISHO LAKE

Kurekebisha Mtaala: Serikali inaweza kufanya marekebisho katika mtaala wa elimu ili kuweka kipaumbele kwa mafundisho ya stadi za maisha. Hii inaweza kuhusisha kuongeza masomo au vipengele vya stadi za maisha katika mtaala wa shule za sekondari.

Kutoa Mafunzo kwa Walimu: Serikali inaweza kuwekeza katika mafunzo ya walimu ili waweze kuwa na ujuzi na uwezo wa kufundisha stadi za maisha kwa ufanisi.

Kuimarisha Miundombinu: Shule zinahitaji kuboreshewa miundombinu ili kuwa na mazingira bora ya kujifunza stadi za maisha. Hii inaweza kujumuisha upatikanaji wa vitabu, vifaa vya kufundishia, na teknolojia ya kisasa.

Serikali ina jukumu kubwa la kusimamia elimu ya stadi za maisha katika shule za sekondari nchini Tanzania. Kufanya hivyo kutachangia katika kuandaa wanafunzi kwa maisha baada ya shule, kuimarisha uchumi, kupunguza umaskini, kukuza maadili na uongozi bora, na kufikia malengo ya maendeleo endelevu. Ni muhimu kwa serikali kuwekeza katika rasilimali na sera za kuboresha elimu hii ili kuhakikisha kwamba wanafunzi wanapata stadi za maisha muhimu kwa maendeleo yao binafsi na ya taifa kwa ujumla.